Blog

Naturalne atrakcje górnego Poodří

By Město Odry In Aktualnie, Uncategorized

Górny bieg rzeki Odry jest ciekawy z kilku względów: nieduża wysokość jej źródła ponad poziomem morza odbija się w płaskiej powierzchni z licznymi terenami podmokłymi, nawet w niewielkim, podłużnym nachyleniu jej przepływu, poniżej z wyjątkiem małej zapory u Barnova, nie ma na niej większego zbiornika wodnego, który w ciągu roku wpłynąłby na naturalny przepływ wody i poniżej prawie 75% długości jego przebiegu w Czechach jest chronione ze względu na ochronę przyrody i krajobrazu.

 

Śnieżyczka w dolinie Nieczina u Barnowa

 

To smutny fakt, że najlepszą ochronę przyrody i krajobrazu nad Odrą zapewnia istnienie Libawskiego Poligonu Wojskowego. W nim Odra zachowała swój naturalny charakter, a nawet wcześniejsze człowiekiem zagospodarowywane grunty, w miarę upływu czasu, natura bierze z powrotem. Kilkoma przedwiosennymi fotografiami pokażę Wam okolice rzeki Odry i obszarów blisko źródła. Jak widać na zdjęciach, teren źródła jest cennym podmokłym lasem. W ostatnich latach suchych i cieplejszych, niestety, cierpiał ogromne wysychanie i nim związaną plagą korników naruszających głównie świerkowe monokultury. Odra około 3 km przepływa przez płaski krajobraz bez wyraźnej doliny. Ta zaczyna pojawiać się w opuszczonej wiosce Nova Ves nad Odrą. Tu jednak ma charakter małego potoku, który nabiera w siłę aż od wpływających dopływów. Wzdłuż rzeki Odry możecie widzieć małe stawy i tereny podmokłe z występowaniem płazów. Znajdziecie tu wiele kamiennych ruin, dawnych młynów wodnych, pił i innych budynków napędzanych wodą z rzeki Odry. Szersza dolina i niewielki spadek powodują meandrowanie koryta rzeki Odry w kilku miejscach Wojskowego Poligonu Libava. Odra nabiera sił w miejscowości Libavá, gdzie z prawej strony wlewa się strumień Plazok, a strumień Libavský z lewa.

 

Miesiącznica trwała

 

Odra płynie przez płytki krajobraz Niskiego Jeseniku przez płytką dolinę aż do wsi Podlesí, gdzie dolina jest głębsza, a brzegi są bardziej strome. Na stokach doliny pojawiają się skaliste wysepki, a na lewym brzegu Odry między Podlesiem a Starými Oldřůvkami jest największe kamienne morze Niskich Jeseników. U Starých Oldřůvek zmienia Odra swój kierunek przepływu prawie pod kątem prostym od SW do SE. Tutaj, na lewym brzegu można zobaczyć pozostałości dawnego górnictwa galenitu i łupków. Opuszczone sztolnie są pożądanym miejscem zimowania dla nietoperzy i wapienie oraz stosy odpadów łupkowych są też winnych miejscach na terenie Nízkiego Jeseníku z ciekawymi siedliskami przyrodniczymi.

 

Zalewowa łąka w dolinie rzeki Odry przy zbiegu z Nieczinem

 

Od Starých Oldřůvek Odra biegnie głębszą doliną z gliniasto-kamienistym korytem aż do miast Odry, gdzie wstępuje do Oderskiej kotliny nawiązującej na Morawską Bramę. Pomiędzy zbiegiem z rzeką Budišovką i Heřmánky, rzeka Odra tworzy zatokę, w której jej woda spotyka skaliste podłoże i tworzy baseny odpowiednie do kąpieli letnich oraz miejsce, na które podczas letniej suszy uciekają ryby i zwierzęta. Szereg skalnych wysepek na zboczach rzeki Odry oferuje piękne widoki jako np. Orla skała (nazywana też Čížavicą) u Klokočova lub Szwedzka skała u Spalowa. Pomnik przyrody Vrásový soubor u Klokočůvku demonstruje olbrzymią siłę wcześniejszych procesów górotwórczych, które potrafiły zmarszczyć początkowo poziomo ułożone warstwy gliny.

 

Prstnatec širolistý

 

Naturalnie bardzo cenne były a jeszcze miejscami są regularnie koszone łaki terasowe w dolinie rzeki Odry a większych dopływów – np. Budišovky, Něčínskiego strumienia lub strumiena Čermn. Te są domem roślin tzw. kwiecistych łąk – firletka poszarpana, Jastrun właściwy, dzwonek rozpierzchły, przywrotnik, chaber itd. Na wiosnę możecie w okolicach Barnowa podziwiać dzikie przebiśniegi, w przybrzeżnych porostach miesiącznicę trwałą a na jesieni kwitnącego zimowita jesiennego. Przykład regularnie koszonego terenu bagiennego znajdziecie w rezerwacie przyrody Královec u Spálova. Tu oprócz kukułek (storczyków) można zobaczyć kwitnące min.: zerwa kulista, wężymord niski, gnidosz leśny i inne ciekawe rośliny.

 

Památný dub u brodu v Heřmánkách

 

Na zboczu doliny Odry leżą głównie lasy, a to przede wszystkim lasy gospodarcze ze zmienionym składem gatunkowym. Tylko najostrzejsze zbocza mają skład bliski początkowym bukowo -jodłowym lasom typowym dla większości terenów Niskiego Jesenika. Przykład możecie widzieć w rezerwacie przyrody Suchá Dora u Jakubčovic n. O.. Tu można zobaczyć wiekowe buki zostawione naturalnemu rozwojowi. W dolinie rzeki Odry rosną pamiętne drzewa – np. dąb u brodu w Heřmánkách lub dąb Kolonky.

 

Přírodní rezervace Suchá Dora

 

Górne Poodří jest ciekawe występowaniem wolno żyjących zwierząt. Odcinek rzeki Odry między zbiegiem z Budišovkou i jakubčovickim spływem jest znaczącą europejską lokalizacją „Horní Odra“ ogłoszoną dla ochrony rybki głowacza pospolitego. Rzeka Odra jest domem raka rzecznego, pstrąga potokowego, wydry rzecznej, zimorodka rzecznego i pluszcz zwyczajnego. Byłe koryta v Jakubčovicích n. O. i w Odrach były lokalizacją dla minoga strumieniowego i skójek. Na zakończenie parę obrazków, które pokazują wielkie wahania przepływu wody w rzece Odrze na Odersku. Mimo iż górne Poodří swoją przyrodą nie może wyrównać się wielkim obszarom chronionym, przyciąga na wycieczki turysty i cykloturysty. Dlatego do poznawania przyrody pozwalam sobie zaprosić Was i ja.

 

Autor: Petr Lelek

MěÚ Odry, Odbor ochrany životního prostředí